Ontstaan namen
Eelde
De eerste vaste bewoners van Eelde zijn de “kleikers”, kolonisten uit de noordelijke kleilanden. Zij beginnen het gebied te ontwateren. Zij spreken Fries en geven hun woonplaatsen Friese namen. Zo heet de Drentse beek (de A) bij hen Ee. De waterleiding, die de kolonisten graven naar de Ee (het Eelderdiep) heet Ee-lede, waaruit de naam Eelde is ontstaan.
Het oudste Eelde moeten we dus zoeken in de nabijheid van de lede. Alleen weet niemand, waar die heeft gelegen. Kolonisatie vindt destijds plaats bij burchten. De lede kan de oude naam zijn van de Oosterloop, die bij de Waterburcht begint en in het Eelderdiep uitmondt.
In 1139 wordt de naam Elde, een eerste naam voor Eelde, in een oorkonde genoemd. Daarna komt in documenten uit 1250 en 1275 de naam Elethe voor, in 1294 Elede. Eelde behoort vroeger tot het dingspil (rechtsgebied) Noordenveld.
Paterswolde
In stukken van vóór 1646 heet het gehucht uitsluitend Potterwolde, waarschijnlijk afkomstig van de familienaam ‘Potter’ en ‘wold’, wat Gronings is voor woud en in veel plaatsnamen voorkomt.
Potterwolde is in de middeleeuwen bosrijk geweest. Uit de archieven blijkt dat het nooit aan een klooster heeft toebehoord en dat het woord ‘Pater’ dus niet uit die hoek ontstaan kan zijn. De Groninger kloosters bezaten volgens de bewaard gebleven rekeningen geen land in deze streek. De verbastering naar ‘Pater’ is waarschijnlijk afkomstig van Hollanders die gemeend hadden de Groningse naam te moeten verbeteren in de veronderstelling dat met potters wel paters zouden zijn bedoeld.